



Dr. Kasper Bormans - Gewetenschapper in Verwondering
Dr. Kasper Bormans (°1987) is een pionier op het gebied van communicatie en levenskwaliteit bij dementie. In 2020 promoveerde hij aan de KU Leuven onder begeleiding van de bekende psychiater Dirk De Wachter. Hij zet zijn kennis en wetenschap bewust in ten dienste van de samenleving, met een focus op het verbeteren van de communicatie tussen mensen met dementie en hun omgeving.
Belangrijkste Werken en Innovaties:
- Boeken: Kasper is auteur van succesvolle boeken zoals Wat Alz?, dat ingaat op de kern van communicatie, de kracht van dromen en het wonder van relaties, Tijd maken voor mensen met dementie (2020), een praktische gids met 52 manieren om te blijven communiceren met mensen met dementie, en Schommelen op het ritme van mensen met dementie, over De Resonantiemethode om beter te communiceren met mensen met dementie.
- Spel van de Verbeelding: Een verrassend Spel dat de verbinding tussen mensen met dementie en hun naasten versterkt. Het Spel werkt in het bijzonder goed om generaties te verbinden met elkaar.
- MemoryHome: Een innovatieve mobiele applicatie die gebaseerd is op de methodiek rond geheugenpaleizen, ontwikkeld tijdens het onderzoek, als hulpmiddel voor mensen met dementie.
- De Wereld van Herinnering: Een origineel project in Museum M te Leuven dat de verwondering en herinneringen van mensen met dementie centraal stelt.
Onderzoek en Presentaties: Kasper reisde de wereld over voor zijn onderzoek naar geheugenlaboratoria in Canada en presenteerde zijn bevindingen op toonaangevende Alzheimercongressen in steden zoals Berlijn, Boedapest, Copenhagen, Chicago, Wenen, Londen, San Diego, Dublin en Philadelphia. Hij is een gewaardeerd keynote speaker en verzorgt lezingen en workshops over uiteenlopende onderwerpen zoals verbeelding, dementie, geheugenpaleizen, mobiele toepassingen en zachte meegaandheidstechnieken in diverse sectoren, waaronder zorg, onderwijs en bedrijfsleven.
Post-doctoraal Onderzoek en Erkenning: Als post-doctoraal onderzoeker aan de Universiteit Maastricht startte Kasper in 2021 een intergenerationeel onderzoek naar de verbetering van de levenskwaliteit van zowel kinderen als kwetsbare ouderen. Hierbij richt hij zich specifiek op de rol van verbinding, verbeelding en verwondering in de communicatie met mensen met dementie. Zijn werk kreeg grote erkenning, waaronder een bezoek van Zijne Majesteit De Koning der Belgen aan zijn tentoonstelling Wat Alz – Van Oei naar Waw! op 22 november 2023. Voor zijn bijzondere bijdragen aan het onderzoeksdomein over communicatie en dementie werd Kasper in 2024 benoemd tot Baron.
Praktische Toepassingen: Ondanks dat 97% van alle psychosociale interventies nooit wordt geïmplementeerd, behoort Kasper tot de uitzonderlijke 3% die hun methoden wél succesvol in de praktijk brengen. In samenwerking met grote zorgorganisaties in Vlaanderen en Nederland heeft hij nieuwe gesprekstechnieken en geheugenpaleizen toegankelijk gemaakt voor het brede publiek.
Korte Bio
Dr. Kasper Bormans (°1987) promoveerde aan de KU Leuven bij psychiater Dirk De Wachter en is verbonden aan de Universiteit Maastricht. Hij is auteur van invloedrijke boeken zoals Wat Alz?, Tijd maken voor mensen met dementie, Schommelen op het ritme van mensen met dementie en ontwikkelde innovatieve hulpmiddelen zoals de app MemoryHome. Kasper is een veelgevraagd spreker op zowel nationale als internationale congressen. In 2024 ontving hij de adellijke titel van Baron van de Koning der Belgen voor zijn werk.
Nieuwste Werk: In zijn meest recente boek Schommelen op het ritme van dementie – Beter communiceren met De resonantiemethode introduceert Kasper opnieuw verrassende inzichten en technieken, waarmee hij een voortrekkersrol blijft spelen in de zorg voor mensen met dementie.
Onderzoek
- Intergenerationeel onderzoek (Universiteit Maastricht): 'Het inzetten van positieve eigenschappen van kinderen om de draaglast van dementie te verlichten voor de samenleving' (Lopend onderzoek)
- Doctoraat in de sociale wetenschappen (KULeuven): ‘Communication strategies to enhance quality of life in Alzheimer disease / Geheugenpaleizen ter bevordering van de levenskwaliteit van mensen met Alzheimer en hun omgeving’ (succesvol afgerond)
- Thesis Master in Management (KULeuven): ‘De relatie tussen liefde voor mensen en merken’ (Onderscheiding)
- Thesis Master in Communicatiewetenschappen (KULeuven): ‘Onbewuste beïnvloeding via NLP in reclame (Hoogste onderscheiding)
- Bachelorscriptie Filosofie/Psychologie (KULeuven): 'Why we enjoy the pain of others'.
download hier het wetenschappelijk onderzoek
Publicaties
- 'Wat Alz?' Over de kern van communicatie, de kracht van dromen en het wonder van relaties (Uitgeverij Van Halewyck, 2014)
- 'Het Spel van de Verbeelding' Activeer je fantasie (Davidsfonds, 2016)
- 'Een nieuw geheugenpaleis' Geef herinneringen een plaats bij mensen met Alzheimer en dementie (Lannoo, 2017).
- 'Tijd maken voor mensen met dementie - 52 manieren om te blijven communiceren' (Lannoo, 2020)
- 'Schommelen op het ritme van mensen met dementie Beter communiceren met de resonantiemethode' (Lannoo, 2024)
Opinie
Dementie is meer dan geheugenverlies
September is ‘De maand van dementie’. In België hebben meer dan 200.000 mensen dementie. Het cijfer stijgt onrustwekkend. Vaak sluimert de ziekte al meer dan tien jaar voor de diagnose wordt gesteld. Om de vier seconden krijgt er ergens in de wereld iemand het nieuws te horen dat hij/zij dementie heeft. Het slechte nieuws bereikt niet alleen de betrokkene maar ook de mensen in zijn onmiddellijke omgeving. Zij zijn op dat moment aangewezen op voorkennis en indirecte ervaringen die sterk gekleurd zijn door een opeenvolging van negatieve berichten in media en samenleving. Wanneer hebt u nog eens iets positiefs gehoord of gelezen over dementie?
In mijn werk als academisch onderzoeker en als vrijwilliger in dit domein zie ik naast het verdriet, het verlies en de kwelling ook de andere kant van het verhaal doorschemeren: de kern van communicatie, de kracht van dromen en het wonder van relaties. Daarvoor is weinig of geen aandacht in de media en de publieke sfeer. Het gebrek aan handvaten en positieve impulsen biedt bij een plotse confrontatie met de ziekte geen enkel toekomstperspectief. We verstarren in eenzaamheid. Waarom spelen we voornamelijk memoryspelletjes met personen waarvan het geheugen achteruit gaat? Hun verlies is gegarandeerd. Als we bijvoorbeeld samen een positief spel spelen rond verbeelding, zit de winst niet in het spelverloop maar in de ontmoeting. In dagelijkse gesprekken maken we ons zorgen als de herinneringen niet langer feitelijk correct zijn. We kunnen echter ook leren dat het veel belangrijker is dát we vertellen, dan wát we vertellen. Dat is een totaal andere benadering.
Toen ik vorig jaar in deze periode met een positieve boodschap naar de media stapte, zei een journalist me letterlijk: ‘We hebben drie maanden geleden al eens iets positiefs gebracht over dementie. We kunnen dat niet altijd opnieuw doen.’ In diezelfde periode verschenen in twee weken tijd wel de volgende titels als hoofdpunten in het nieuws: ‘Jonge hulpverleenster klaagt erbarmelijke toestanden in ouderenzorg aan’, ‘Zes hulpverleners ontslagen na het delen van gênante foto’s van mensen met dementie’. Dergelijke stroom van berichten vinden we blijkbaar normaal. Ze krijgen meer aandacht dan ze verdienen.
De eenzijdige focus op dementie als geheugenverlies doet ons veel te snel belanden in een scenario van machteloosheid. Er bestaat immers voorlopig geen medicatie of training om deze achteruitgang in onze hersenen om te keren. Dementie is echter méér dan geheugenverlies. Er is ook communicatieverlies. Het is zwaar voor de persoon zelf, maar ook voor familie, vrienden en zorgverstrekkers. Zij lopen een vergroot risico om zelf een depressie te ontwikkelen. Deze mensen zijn de schaduwslachtoffers van de aandoening. Als we tijdig mee in die schaduw stappen, krijgen we een meer genuanceerd beeld dan wat we via de klassieke media vernemen. Er is ook humor, verbinding, echtheid, warmte, fantasie, intense communicatie en hoop. Sommige woonzorgcentra focussen daar extra op: kamers met uitzicht op spelende kinderen, een brievenbus die bewust verderop in de voortuin wordt geplaatst zodat iedereen een bijkomende reden krijgt om op te staan… Dementie gaat niet over het zeggen van ‘vaarwel’, maar over het zeggen van ‘hallo’. Misschien kunnen we ons deze maand eens extra inspannen om met de betrokkenen niet alleen een stuk taart te delen maar ook een verhaal, een ervaring en een gevoel.
Op dit vlak kunnen we meer leren van een half miljoen toegewijde mantelzorgers en hulpverleners dan van eenzijdig opgeklopte klachtverhalen die weinig ruimte laten voor het genuanceerde beeld dat we nodig zullen hebben als we zelf met dementie geconfronteerd worden. En vroeg of laat zullen we dat allemaal.
Kasper Bormans (°1987) is verbonden aan de Leuven School for Mass Communication Research (KULeuven) en doctoreert op het verhogen van levenskwaliteit bij mensen met dementie. Hij is auteur van het boek ‘Wat Alz?’, bedenker van ‘Het Spel van de Verbeelding’, en hij ontwikkelde de mobiele applicatie ‘MemoryHome’ waarin hij telkens op zoek gaat naar de kracht van geheugenpaleizen en positieve vormen van communicatie met en over mensen met dementie.